تعریفاهدافزمينه هاي فعاليتانواع شركت هاي دانش بنيان چگونگي ايجاد شركت هاي دانش بنيان
شركت دانش بنيان به شركتي گفته مي شود كه از %۱ تا %۱۰۰ سهام آن متعلق به يك دانشگاه يا واحد پژوهشي و یا از ۵۱ تا ۱۰۰ درصد آن متعلق به اعضای هیات علمی دانشگاه ها يا واحدهای پژوهشي باشد. در صورتي كه سهام دانشگاه كمتر از %۵۰ باشد شركت دانش بنيان خصوصي است و در غير اينصورت شركت دانش بنيان دولتي است
۱- ايجاد زمينه به كارگيري هرچه بيشتر توانايي هاي دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي و اعضای هیات علمی در جامعه
۲- تجاري سازي يافته هاي پژوهشي
۳- ترغيب هيئت علمي دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي براي فعاليت هاي بيشتر در رفع نياز جامعه و امكان افزايش درآمد اعضاء هيئت علمي
۴- افزايش درآمدهاي اختصاصي دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي
۲- تجاري سازي يافته هاي پژوهشي
۳- ترغيب هيئت علمي دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي براي فعاليت هاي بيشتر در رفع نياز جامعه و امكان افزايش درآمد اعضاء هيئت علمي
۴- افزايش درآمدهاي اختصاصي دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي
۱- انجام پژوهش هاي كاربردي و توسعه اي
۲- ارائه خدمات تخصصي و مشاوره اي (خدمات علمي، تحقيقاتي و فني)
۳- توليد محصولات با فنّاوري نوين(توسعه فنّاوري)
۴- انجام خدمات نظارتي بر پروژه هاي پژوهشي، اجرائي و مشاوره اي
۵- ارایه خدمات توسعه کارآفرینی
۶- ایجاد مراکز رشد و خدمات ایجاد و توسعه کسب و کار
۷- ارایه خدمات توسعه محصول جدید
۸- ارایه خدمات ایجاد و توسعه خوشه های کسب و کار
۹- تشخیص فرصت های کارآفرینی
۱۰- انجام خدمات توسعه فنّاوری
۱۱- انجام خدمات ورود کسب و کارها به بازار بین الملل و جهانی کردن آنها
۱۲- برنامه ریزی و اجرای طرحهای توسعه کارآفرینی در سطوح ملی، منطقه ای و محلی
۲- ارائه خدمات تخصصي و مشاوره اي (خدمات علمي، تحقيقاتي و فني)
۳- توليد محصولات با فنّاوري نوين(توسعه فنّاوري)
۴- انجام خدمات نظارتي بر پروژه هاي پژوهشي، اجرائي و مشاوره اي
۵- ارایه خدمات توسعه کارآفرینی
۶- ایجاد مراکز رشد و خدمات ایجاد و توسعه کسب و کار
۷- ارایه خدمات توسعه محصول جدید
۸- ارایه خدمات ایجاد و توسعه خوشه های کسب و کار
۹- تشخیص فرصت های کارآفرینی
۱۰- انجام خدمات توسعه فنّاوری
۱۱- انجام خدمات ورود کسب و کارها به بازار بین الملل و جهانی کردن آنها
۱۲- برنامه ریزی و اجرای طرحهای توسعه کارآفرینی در سطوح ملی، منطقه ای و محلی
شركت هاي دانش بنيان به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
۱-شرکت هایی که فقط اعضای هیات علمی مالک آن هستند.
۲-شرکت هایی که دانشگاه ها نیز مالکیت دارند.
الف- در صورتي كه سهام دانشگاه كمتر از %۵۰ باشد، شركت دانش بنيان، شركتي خصوصي است كه بايد تابع قانون تجارت باشد و در اداره ثبت شركت ها ثبت شود. دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي مي توانند بر طبق قانون هيئت امناءها پس از تصويب هيئت امناء در شركت هاي خصوصي سهامدار باشند و در بند الف ماده ۴۸ قانون برنامه چهارم نيز به دولت اجازه داده شده است كه زمينه ساز و حامي تشكيل شركت هاي غيردولتي توسعه فنّاوري و شركت هاي خدمات مهندسي باشد.
ب- درصورتيكه سهام دانشگاه %۵۰ يا بيشتر باشد، شركت دانش بنيان، شركتي دولتي است. در بند الف ماده ۱۵۴ قانون برنامه سوم توسعه كه در ماده ۵۱ قانون برنامه چهارم نيز تنفيذ شده است، دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي دولتي مصوب مي توانند پس از تصويب هيئت امنا شركت دولتي تاسيس كنند مشروط به اينكه:
• خدمات اين شركت ها صرفاً در محدوده تحقيقات و خدمات علمي و فني باشد و دانشگاه را از اهداف اصلي آموزشي و پژوهشي خود دور نكند.
• حداكثر %۴۹ سهام شركت، مي تواند به اعضاي هيئت علمي، كارشناسان پژوهشي، تكنسينها و كاركنان همان دانشگاه يا مركز تحقيقاتي تعلق بگيرد.
• اساسنامه نمونه و يا خاص هريك از شركت هاي دانش بنيان دولتي و در هريك از دانشگاه ها يا مراكز تحقيقاتي به پيشنهاد معاونت برنامه ريزی و نظارت راهبردی رياست جمهوری به تصويب هيئت وزيران مي رسد.
• سهامداران و شركت دانش بنيان دولتي از محدوديت قانون منع مداخله وزراء و نمايندگان مجلس، دولت و كارمندان دولت در معاملات دولتي و كشوري مصوب ۲۲/۱۰/۱۳۳۷ مستثنا هستند.
• شرکت های دانش بنیان با مالکیت ۱۰۰ درصد اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات پژوهشي مورد تاييد وزارت علوم، تحقيقات و فنّاوري تابع قانون تجارت بوده و بر اساس قوانین مذکور و با حمایت دولت تشکیل می شوند.
• هر گونه معامله دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی دولتی با اين گونه شرکت ها ممنوع است
۱-شرکت هایی که فقط اعضای هیات علمی مالک آن هستند.
۲-شرکت هایی که دانشگاه ها نیز مالکیت دارند.
الف- در صورتي كه سهام دانشگاه كمتر از %۵۰ باشد، شركت دانش بنيان، شركتي خصوصي است كه بايد تابع قانون تجارت باشد و در اداره ثبت شركت ها ثبت شود. دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي مي توانند بر طبق قانون هيئت امناءها پس از تصويب هيئت امناء در شركت هاي خصوصي سهامدار باشند و در بند الف ماده ۴۸ قانون برنامه چهارم نيز به دولت اجازه داده شده است كه زمينه ساز و حامي تشكيل شركت هاي غيردولتي توسعه فنّاوري و شركت هاي خدمات مهندسي باشد.
ب- درصورتيكه سهام دانشگاه %۵۰ يا بيشتر باشد، شركت دانش بنيان، شركتي دولتي است. در بند الف ماده ۱۵۴ قانون برنامه سوم توسعه كه در ماده ۵۱ قانون برنامه چهارم نيز تنفيذ شده است، دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي دولتي مصوب مي توانند پس از تصويب هيئت امنا شركت دولتي تاسيس كنند مشروط به اينكه:
• خدمات اين شركت ها صرفاً در محدوده تحقيقات و خدمات علمي و فني باشد و دانشگاه را از اهداف اصلي آموزشي و پژوهشي خود دور نكند.
• حداكثر %۴۹ سهام شركت، مي تواند به اعضاي هيئت علمي، كارشناسان پژوهشي، تكنسينها و كاركنان همان دانشگاه يا مركز تحقيقاتي تعلق بگيرد.
• اساسنامه نمونه و يا خاص هريك از شركت هاي دانش بنيان دولتي و در هريك از دانشگاه ها يا مراكز تحقيقاتي به پيشنهاد معاونت برنامه ريزی و نظارت راهبردی رياست جمهوری به تصويب هيئت وزيران مي رسد.
• سهامداران و شركت دانش بنيان دولتي از محدوديت قانون منع مداخله وزراء و نمايندگان مجلس، دولت و كارمندان دولت در معاملات دولتي و كشوري مصوب ۲۲/۱۰/۱۳۳۷ مستثنا هستند.
• شرکت های دانش بنیان با مالکیت ۱۰۰ درصد اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات پژوهشي مورد تاييد وزارت علوم، تحقيقات و فنّاوري تابع قانون تجارت بوده و بر اساس قوانین مذکور و با حمایت دولت تشکیل می شوند.
• هر گونه معامله دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی دولتی با اين گونه شرکت ها ممنوع است
دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي پس از تصويب امكان تاسيس شركت هاي دانش بنيان در آيين نامه مالي و معاملاتي خود در هيئت امناء مي توانند شروع به تشكيل شركت هاي دانش بنيان كنند. هر شركت دانش بنيان به پيشنهاد تعدادي از اعضاء هيئت علمي و تصويب دانشگاه يا واحد پژوهشي تاسيس خواهد شد و يا توسط دانشگاه و واحد پژوهشي به اعضاء هيئت علمي پيشنهاد مي شود. دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي به صورتهاي زير مي توانند در شركت هاي دانش بنيان سهامدار باشند:
۱- به جهت اعتبار دانشگاه يا واحد پژوهشي بخشي از سهام شركت دانش بنيان به نام دانشگاه يا واحد پژوهشي مي شود. (حداقل %۵)
۲- به دليل استفاده از مورد يا موارد مشخصي از يافته هاي پژوهشي دانشگاه با واحد پژوهشي در شركت، بخشي از سهام شركت با توافق سهامداران (دانشگاه يا واحد پژوهشي و ديگر سهامداران حقيقي يا حقوقي) به نام دانشگاه يا واحد پژوهشي مي شود (در هر مورد استفاده بنا بر ارزش موضوع استفاده شده، سهام مربوطه مي تواند از %۱ تا %۱۰۰ باشد.)
۳- به علت سرمايه گذاري مستقيم دانشگاه بخشي از سهام شركت دانش بنيان به نام دانشگاه است. (درصد متناسب با ميزان سرمايه گذاري است.)
۴- به جهت خدمات ديگري كه دانشگاه به شركت دانش بنيان ارائه مي دهد بخشي از سهام به نام دانشگاه مي-شود (متناسب با ميزان خدمات)
۵- اگر شركت دانش بنيان دولتي باشد بدون نياز به ارائه هيچ خدماتي حداقل %۵۰ سهام به نام دانشگاه يا واحد پژوهشي است.
۶- هر دانشگاه در سال نخست می تواند يک شرکت مادر تخصصی راه اندازی کند.
۷- ايجاد اين شرکت ها با همکاری شهرداری ها يا مشارکت دانشگاه های منطقه در اولويت می باشد.
تبصره۱: شركت دانش بنيان بصورت شركتي و مستقل از تشكيلات دانشگاه اداره مي شود و دانشگاه به ميزان سهامي كه در شركت دانش بنيان دارد در مديريت آن تاثير گذار است و در سود و ضرر آن شريك است.
تبصره ۲: سازمان هاي حقوقي (خصوصي يا دولتي) خارج از دانشگاه متناسب با ميزان سرمايه گذاري خود مي توانند سهامدار شركت دانش بنيان باشند. (شكل گيري شركت هاي دانش بنيان با مشاركت صنايع دولتي يا خصوصي و دستگاه ها و سازمان هاي اجرائي در موفقيت آنها تاثير دارد.) در صورتی که بيش از %۵۰ سهام اينگونه شرکت ها دولتی باشد بايد به تصويب هيات وزيران برسد.
تبصره ۳: رييس و معاونين دانشگاه و واحد پژوهشي در زمان تصدي مسئوليت مي توانند سهامدار شركت-هاي دانش بنيان بشوند، و ليكن هيات مديره و مدير عاملی اينگونه شرکت ها را تا زمان تصدی مسئوليت نمی توانند داشته باشند.
تبصره ۴: در شركت هاي دانش بنيان خصوصي اعضاء هيئت علمي دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي متناسب با ميزان وقت گذاري و نوع فعاليت در شركت (علاوه بر انجام وظايف دانش بنيان) يا متناسب با ميزان مشاركت در مالكيت فكري موضوعي كه در شركت استفاده مي شود و يا متناسب با ميزان سرمايه گذاري واقعي(نه اسمي) كه در شركت دارند، سهامدار مي شوند.
تبصره ۵: در شركت هاي دانش بنيان خصوصي، افراد حقيقي داخل يا خارج از دانشگاه يا واحد پژوهشي (غير از اعضاء هيئت علمي) مي توانند به دلايل خاص و يا شرايطي كه دانشگاه يا واحد پژوهشي تعيين مي كند، صاحب بخشي از سهام بشوند.
تبصره ۶: برای ایجاد شرکت های دانش بنیان که اعضای هیات علمی صد در صد مالکیت را دارند، نیازی به تصویب دانشگاه نیست و احراز عضویت علمی متقاضیان تاسیس شرکت کافی است.
۱- به جهت اعتبار دانشگاه يا واحد پژوهشي بخشي از سهام شركت دانش بنيان به نام دانشگاه يا واحد پژوهشي مي شود. (حداقل %۵)
۲- به دليل استفاده از مورد يا موارد مشخصي از يافته هاي پژوهشي دانشگاه با واحد پژوهشي در شركت، بخشي از سهام شركت با توافق سهامداران (دانشگاه يا واحد پژوهشي و ديگر سهامداران حقيقي يا حقوقي) به نام دانشگاه يا واحد پژوهشي مي شود (در هر مورد استفاده بنا بر ارزش موضوع استفاده شده، سهام مربوطه مي تواند از %۱ تا %۱۰۰ باشد.)
۳- به علت سرمايه گذاري مستقيم دانشگاه بخشي از سهام شركت دانش بنيان به نام دانشگاه است. (درصد متناسب با ميزان سرمايه گذاري است.)
۴- به جهت خدمات ديگري كه دانشگاه به شركت دانش بنيان ارائه مي دهد بخشي از سهام به نام دانشگاه مي-شود (متناسب با ميزان خدمات)
۵- اگر شركت دانش بنيان دولتي باشد بدون نياز به ارائه هيچ خدماتي حداقل %۵۰ سهام به نام دانشگاه يا واحد پژوهشي است.
۶- هر دانشگاه در سال نخست می تواند يک شرکت مادر تخصصی راه اندازی کند.
۷- ايجاد اين شرکت ها با همکاری شهرداری ها يا مشارکت دانشگاه های منطقه در اولويت می باشد.
تبصره۱: شركت دانش بنيان بصورت شركتي و مستقل از تشكيلات دانشگاه اداره مي شود و دانشگاه به ميزان سهامي كه در شركت دانش بنيان دارد در مديريت آن تاثير گذار است و در سود و ضرر آن شريك است.
تبصره ۲: سازمان هاي حقوقي (خصوصي يا دولتي) خارج از دانشگاه متناسب با ميزان سرمايه گذاري خود مي توانند سهامدار شركت دانش بنيان باشند. (شكل گيري شركت هاي دانش بنيان با مشاركت صنايع دولتي يا خصوصي و دستگاه ها و سازمان هاي اجرائي در موفقيت آنها تاثير دارد.) در صورتی که بيش از %۵۰ سهام اينگونه شرکت ها دولتی باشد بايد به تصويب هيات وزيران برسد.
تبصره ۳: رييس و معاونين دانشگاه و واحد پژوهشي در زمان تصدي مسئوليت مي توانند سهامدار شركت-هاي دانش بنيان بشوند، و ليكن هيات مديره و مدير عاملی اينگونه شرکت ها را تا زمان تصدی مسئوليت نمی توانند داشته باشند.
تبصره ۴: در شركت هاي دانش بنيان خصوصي اعضاء هيئت علمي دانشگاه ها و واحدهاي پژوهشي متناسب با ميزان وقت گذاري و نوع فعاليت در شركت (علاوه بر انجام وظايف دانش بنيان) يا متناسب با ميزان مشاركت در مالكيت فكري موضوعي كه در شركت استفاده مي شود و يا متناسب با ميزان سرمايه گذاري واقعي(نه اسمي) كه در شركت دارند، سهامدار مي شوند.
تبصره ۵: در شركت هاي دانش بنيان خصوصي، افراد حقيقي داخل يا خارج از دانشگاه يا واحد پژوهشي (غير از اعضاء هيئت علمي) مي توانند به دلايل خاص و يا شرايطي كه دانشگاه يا واحد پژوهشي تعيين مي كند، صاحب بخشي از سهام بشوند.
تبصره ۶: برای ایجاد شرکت های دانش بنیان که اعضای هیات علمی صد در صد مالکیت را دارند، نیازی به تصویب دانشگاه نیست و احراز عضویت علمی متقاضیان تاسیس شرکت کافی است.